معنی و تفسیر غزل ۳۶ حافظ: تا سر زلف تو در دست نسیم افتادست

غزل سی و ششم حافظ با مصرع «تا سر زلف تو در دست نسیم افتادست» آغاز می‌شود. در این غزل حافظ به توصیف زیبایی‌های یار بخصوص چشم، زلف، رخ و خال او پرداخته است؛ یکی از غزل‌های عاشقانه، بدون اشارات عارفانه و خالی از کنایه و ابهام این شاعر نامی است که به گفته حافظ شناسان او این غزل را در زمان جوانی سروده است. شرح کامل معنی و تفسیر غزل ۳۶ حافظ را در سایت فال حافظ بخوانید.

غزل شماره سی و ششم حافظ

معنی و تفسیر غزل ۳۶ حافظ

به تعبیر دیگر:

نتیجه تفال شما به غزل ۳۶ حافظ

---

تفسیر کامل غزل ۳۶ حافظ

از زمانی که زلفت در باد پریشان شده است، دل مجنون و در عشق گرفتار من از شدت غصه دو پاره شده است. دل از اینکه نسیم به وصال موی یار رسیده حسادت می‌کند و از فرط حسد پاره‌پاره شده است.

• نسیم: باد ملایم و معطر
• سودا: یکی از چهار خلط است که وقتی بر طبیعت غالب شود منجر به جنون می‌شود. مراد همان سوداوی است که به مجاز سودازده گفته است. سودازده عاشقیست که به مرزشیدایی و جنون رسیده باشد.

دیده‌ی جادوگر تو از سیاهی مانند نوشته‌ی سحر است ولی این نکته را باید گفت که نسخه چشم تو سقیم و خمارآلود است.

• سقیم: بیمار، نادرست، ناصحیح و به ایهام به چشم خمارآلود معشوق چشم بیمار نیز می‌گفتند.
• سوادِ سِحر: سیاهی نوشته‌ جادو. جادوگران برای هر درد و مشکلی یک نسخه می‌نوشتند. نسخه‌هایی که اصل بودند و توسط رمال‌های واقعی نوشته می‌شدند تأثیرگذار بودند. لیکن بعضی اوقات نسخه اشتباهی و ناصحیح نوشته می‌شد؛ فرضاً بیمار جهتِ درمان دردِ سر مراجعه کرده، دعانویس به اشتباه دعای دیگری می‌نوشته و بیمار نتیجه نمی‌گرفته است. به این نسخه‌ها سقیم به معنای ناکارآمد و نادرست گفته می‌شد.

در حلقه‌ی گیسوی تو خال مشکین مانند نقطه‌ی سیاهی است که در دایره‌ی حرف جیم نهاده باشد. حافظ با خال مضمون‌های زیبایی دارد، از آن‌جمله:

(بیت هشتم از غزل شماره ۱۷۷ حافظ)

گیسوی سیاه و معطر تو در گلزار بهشت رخسارت همانند طاووسی است که در بهشت پرنعمت باشد.

بنا به برخی اقوال شیطان در جلد طاووس بود که آدم و حوا را فریب داد و سبب شد خدا آنها را از بهشت بیرون کند.

ای همدم جان من، دل من در هوای دیدار رخسار تو همانند خاک و غباری است که دستخوش نسیم شده است. همان‌طور که خاک وقتی در دست نسیم می‌افتد، آرامش و سکون ندارد، من نیز آرام و قرار ندارم.

جسم خاکی من نمی‌تواند که از سر درگاه تو همچون گرد و خاک از جا برخیزد، چراکه سخت از پای افتاده است.

ای عیسوی‌نفس و جان‌بخش، سایه‌ی قامت تو بر پیکر من پرتو و انعکاس روانی است که بر استخوان پوسیده تابد و آن را زنده سازد. این بیت اشاره به این موضوع دارد که یکی از معجزات حضرت عیسی زنده کردن مردگان بود. در بعضی جاها لب معشوق حافظ، از عیسی نیز در روان‌بخشی ماهرتر است:

(بیت ششم از غزل شماره ۷۰ حافظ)

آن کسی که زهد و تقوا پیشه کرده و جایگاهش کعبه بود، او را دیدم که از یاد و آرزوی لب تو پیوسته و دائم بر در شرابخانه مست افتاده است.

ای دوست گرامی، حافظ سرگشته از عشق و خودی خود را فراموش کرده با غم عشقت یگانگی و پیوستگی دیرینه است. عشق‌ورزی قسمت ما از روز ازل بوده است.

---

امیدواریم که از خواندن این غزل لذت و بهره کافی را برده باشید. خوشحال می‌شویم نظرات و خاطرات خود را در مورد غزل سی و شش حافظ از بخش دیدگاه‌ها با ما به‌اشتراک بگذارید.