زندگی نامه حافظ شیرازی

خواجه شمسُ‌الدّینْ محمّدِ بن بهاءُالدّینْ محمّدْ حافظِ شیرازی (۷۲۷ – ۷۹۲ هجری قمری) متخلص به حافظ و مشهور به لِسانُ‌الْغِیْب، تَرجُمانُ الْاَسرار، لِسانُ‌الْعُرَفا و ناظِمُ‌الاُولیاء است، از غزل سرایان بزرگ زبان فارسی است که در قرن هشتم می‌زیسته است.

وی حدود سال ۷۲۶ هجری قمری در شهر شیراز متولد شد. مشهور است که اشعار وی برگرفته از شیوه سخن‌پردازی خواجوی کرمانی بوده است که در بسیاری از غزلیات وی این موضوع مشهود است.

دیوان اشعار او شامل غزلیات حافظ، چند قصیده، چند مثنوی، قطعات و رباعیات است. وی به سال ۷۹۲ هجری قمری در شیراز درگذشت. آرامگاه او در حافظیهٔ شیراز زیارتگاه صاحب‌نظران و عاشقان شعر و ادب پارسی است.

حافظ را از مهم‌ترین اثرگذاران بر شاعرانِ فارسی‌زبانِ پس از خود می‌شناسند. در سده‌های هجدهم و نوزدهم میلادی اشعار او را به زبان‌های اروپایی نیز ترجمه کردند و نامش به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. هر سال در ۲۰ مهر مراسم بزرگداشت حافظ در آرامگاهش در شیراز با حضور پژوهشگرانی از اقصی نقاط دنیا برگزار می‌گردد. در تقویم رسمی ایران ۲۰ مهر را روز بزرگداشت حافظ نامیده‌اند.

شاه شجاع که ۳۲ سال زمامداری حکومت را برعهده داشته و در عصر معاصر حافظ می‌زیسته است، خود نیز شاعر بوده است. این دو شاعر روابط نزدیکی با هم داشته‌اند. درباره‌ی ادعای رقابتش با حافظ و کوشش وی برای تکفیر شاعر به‌جهت بیت زیر، داستان‌ها نقل کرده‌اند:

برای دوره‌ای ۱۰ ساله از این سه دهه روابط حافظ با شاه شجاع رو به تیرگی رفت که برای همین تبعید شد. مشهور است که حدود ۲ سال از این دوران را حافظ در شهرهای اصفهان و یزد می‌زیسته است.

سال درگذشت حافظ، در نسخه‌ای از مقدمهٔ جامع دیوان، سال ۷۹۲ ه‍.ق یاد شده و افزون بر آن، ماده‌تاریخ درگذشتش در یک دوبیتی نیز آمده‌است که همان سال را به‌دست می‌دهد:

دیگر نویسندگان هم‌روزگار حافظ نیز این تاریخ را گفته‌اند. اما در نسخهٔ دست‌نویس دیگری از دیوان با همان پیشگفتار، سال درگذشت حافظ ۷۹۱ ه‍.ق نوشته شده‌است.

حافظ را در کتِ شیراز یا مصلای شهر به‌خاک سپردند. در سال ۸۵۵ ه‍.ق پس از تسخیر شیراز به‌دست ابوالقاسم بابر تیموری، به‌فرمان وزیرش، مولانا محمد معمایی، بنایی بر آرامگاه ساختند. ظاهراً سپس‌تر آرامگاه بزرگ‌تر شده و بناهایی دیگر بر آن ضمیمه کردند.