معنی و تفسیر غزل ۱۱۱ حافظ: عکس روی تو چو در آینه جام افتاد

غزل ۱۱۱ حافظ با مصرع «عکس روی تو چو در آینه جام افتاد» آغاز می‌شود. در این غزل تعابیری وجود دارد که حافظ شعرش را با تمسخر ریاکاران آغاز می‌کند و سپس می‌گوید این همه خیال واهی در ذهن انسان‌ها حاصل تنها یک جلوه از حسن معشوق است. در ادامه بحث اختیار نداشتن در انتخاب راه خود را پیش می‌کشد و اینکه از عهد ازل سرنوشتش خرابات بوده است. این غزل عرفانی با زبان و اصطلاحات مخصوص حافظ سروده شده است. شرح کامل معنی و تفسیر غزل ۱۱۱ را در سایت فال حافظ بخوانید.

غزل شماره ۱۱۱ حافظ

معنی و تفسیر غزل ۱۱۱ حافظ

به تعبیر دیگر:

نتیجه تفال شما به غزل ۱۱۱

---

تعبیر کامل غزل ۱۱۱ حافظ

این غزل با خطاب به محبوب آغاز می‌شود. خواجه می‌گوید: آن زمانی که پرتوی چهره تو بر شیشه آیینه‌گون جام افتاد، شراب در جام لرزید که همچون خندیدن بود، عارف از مشاهده این اتفاق به طمع خام وصال افتاد و بیهوده فکر کرد که می‌تواند به وصالت برسد.

این همه تصویر زیبا و خیال‌انگیز که در آیینه خیالات و تصورات آدمیان است به سبب آن جلوه‌ای است که زیبایی چهره تو تنها یک لحظه بر آینه هستی انداخت.

این همه عکس شراب و نقش‌های متنوع و زیبا که در میخانه دیده می‌شود، تنها انعکاس یک شعاع نور از چهره ساقی است که در جام افتاده است.

غیرت و حمیت عشق، زبان همه برگزیدگان را برید، اما معلوم نیست که راز غم عشق چگونه در دهان همه مردم افتاد. عشق غیور است و از فاش شدن اسرار جلوگیری می‌کند و حافظ متعجب است که با وجود اینکه افرادی که در محفل عشق بودند، زبان بیان اسرار نداشتند، از کجا خبر به بیرون منتشر شده است؟

من به خواست و اراده خودم از مسجد به میخانه نرفتم بلکه از روز ازل نتیجه و سرانجام تقدیر من معلوم بود. حافظ در این بیت به جبر در سرنوشت اشاره می‌کند و می‌گوید ترک کردن خانه خدا و رفتن به مکان پلید از اختیار من خارج است.

هرکسی که داخل دایره گردش روزگار می‌افتد و به این دنیا می‌آید چاره‌ای جز این ندارد و چه می‌تواند بکند جز آنکه چون پرگار به چرخیدن ادامه دهد. روزگار فرد را در بلایای متعدد دچار می‌کند.

دل که پیش از این در چاه زنخدان تو افتاده بود، به چین و شکن گیسوی تو آویزان شد، افسوس که از چاله‌ای کوچک چگونه به دامی بزرگ افتاد. زنخدان یا چاه زنخ گودی زیر چانه محبوب و محلی برای قرار گرفتن دل عشاق است.

ای خواجه آن زمانی که تو مرا در صومعه می‌دیدی گذشت و دیگر هرگز دوباره مرا آنجا باز نمی‌بینی، یعنی من دیگر ترک عبادت و زهد کرده‌ام؛ زیرا از این به بعد سروکارم با روی ساقی و لب جام شراب افتاده است.

باید که رقص‌کنان به زیر شمشیر غم عشق او رفت، یعنی با دل و جان و شادی و نشاط خود را تسلیم غم عشق کرد؛ زیرا آن کسی که به دست او کشته شد، عاقبتی خوش یافت.

یار در هر لحظه با من که دلم از غم عشق سوخته، نظر لطف دیگری دارد و با احسان و کرم به من نگاه می‌کند، این اتفاق عجیب را ببین که این گدا چگونه شایسته بخشش او شده است.

تمامی صوفیان باده‌نوش و زیباپسند هستند، اما از میان آن‌ها تنها حافظ دلسوخته بدنام شده است. یعنی صوفیان نیز در مجالس عیش و نوش با زیبارویان دست در آغوش دارند؛ منتها کسی خبر ندارد؛ فقط حافظ است که بدنام شده و آبرویش بر سر این کار رفته است

---

امیدواریم که از خواندن این غزل لذت و بهره کافی را برده باشید. خوشحال می‌شویم نظرات و خاطرات خود را در مورد غزل ۱۱۱ از بخش دیدگاه‌ها با ما به‌اشتراک بگذارید.